Тариқаттың тәртібі
Зікірден соң дәруіштер әлім
Жебірейіл періште мүбәрәк пайғамбарыма дін үйреткенде «Ихсанға жеткенде момындар Тәңірсін көріп тұрғандай құлшылық қылады. Көре алмаса Тәңірім мені көріп тұр деп намаз оқиды» деген еді. Ахмет дұрыс айтады. Тәңірі тағала жаратқан құлдарын іштен де, тыстан да бақылап тұрады. Ол хәлді сезу үшін көңіл көзі ояу болу керек
Арам шөп дұғаға солмаса қолмен-ақ жұламын. Оның жарасы жеңіл. Мықты болсаң Хақ расулы сияқты қараңғы көңілдегі арамниет ойды жұл. Арзан мақтанға болма құл. Надан жұрттың теріс ниетін солдыр. Оң ниетін болдыр. Құмарлықтың аранын жап, көкіректің көзін аш. Ілімнің нұрын шаш, надандықтан өзің қаш, – деді. Ахмет өзінің шикі тұсын байқады
Жеті атасын білген ер, жеті жұрттың қамын жер деген. Мансұр бір күндік, жұрт мәңгілік. Халық – Құдайдың бір аты. Шаһардың хәкімі әділ болса, халқы бәділ болмайды. Жұрты жәбір көрмейді, жәбір көрмегендер адамнан кәпір көрмейді. Егер патша әділ болмаса ел екіге жарылады. Тоғышарлар той тойлап, биін билейді. Залымы момынды қамырдай илейді. Боқ жеген ауыздар жаласып, ылыққан иттей күйлейді. Бұған ызалы халық жасырын жиын қылады. Тұрмысты қиын қылады. Бүлік шығаруға оқталып жүреді, көшеде топталып жүреді. Ал жеке-жеке жүрсе ел іші қауіпсіз деген сөз. Әр момын өз шаруасымен әуре. «Ел-жұртым осындай апаттан аман ба?» деп хәкімінің хәлін сұрадым, – деді.
Күн шығыста бір құтты мекен бар. Оны пайғамбар соққан. Әзіреті Ыдырыс пайғамбардың қадым жайын көрдім. Иллаһи нұрға бөленіп тұр екен. Ол жерде бір бәйтерекке назарым түсті. Неше мың бұтағы бар. Әр бұтағында қисапсыз бұлбұл сайрап отыр. Олар зікір айтқанда тау-тас, аспан-жер теңселіп қосыла таһлил айтады. Ұшқан құс, жүгірген аң тапжылмай зікірге мас болады. «Бұлбұлдар осында зияратқа келген әулиелердің рухы» деп айтты Жебірейіл. Ол жерде екі бас намаз оқыдым. Намазда ерекше күйге бөлейтін мекен екен, – деді. Сол кезде Әубәкір Сыдық тұрып:
– Әттең қартайдым, қуатым кеміді. Ол жаққа жете алмаспын. Бірақ кімде-кім ол жерге барып менің хақыма екі бас намаз оқыса сират көпірден өтерде жәрдемдесемін, – деді. Әзіреті Омар да шыдай алмай:
– Мен де ол жаққа жете алмаспын. Менің де хақыма екі бас намаз оқыса мизан таразысында сауаптан бөлісем, – деді. Оспан да:
– Менің хақыма екі бас оқыған пендеге пейіштің есігін ашармын, – деді. Әзіреті Әлі:
– Мен дүлдүлмен шапсам да жете алмаспын. Бірақ ұрпағыма сонда барып, ілім-жайыңдар деп аманат етемін. Ол жақта менің хақыма екі бас намаз оқыған пендеге пейіштің хауыз кәусарының суын ішкіземін, – деді.
Бірінші, шексіз ілім Аллада ғана болады. Екіншіден, кісіні киіміне қарап қорсынба.Үшінші, ақылың ашуыңа шолғыншы болсын. Төртінші, әр істің соңын бір Алла ғана біледі. Алдын ала кесіп, пішіп, асығыс пәтуа айтудан сақтан! – деді. Осыдан бастап ел арасында «Алланың ісін пайғамбар болжап білмейді» деген сөз қалыпты.
Бірінші, шексіз ілім Аллада ғана болады. Екіншіден, кісіні киіміне қарап қорсынба.Үшінші, ақылың ашуыңа шолғыншы болсын. Төртінші, әр істің соңын бір Алла ғана біледі. Алдын ала кесіп, пішіп, асығыс пәтуа айтудан сақтан! – деді. Осыдан бастап ел арасында «Алланың ісін пайғамбар болжап білмейді» деген сөз қалыпты.
Бірінші, шексіз ілім Аллада ғана болады. Екіншіден, кісіні киіміне қарап қорсынба.Үшінші, ақылың ашуыңа шолғыншы болсын. Төртінші, әр істің соңын бір Алла ғана біледі. Алдын ала кесіп, пішіп, асығыс пәтуа айтудан сақтан! – деді. Осыдан бастап ел арасында «Алланың ісін пайғамбар болжап білмейді» деген сөз қалыпты.
Бірінші, шексіз ілім Аллада ғана болады. Екіншіден, кісіні киіміне қарап қорсынба.Үшінші, ақылың ашуыңа шолғыншы болсын. Төртінші, әр істің соңын бір Алла ғана біледі. Алдын ала кесіп, пішіп, асығыс пәтуа айтудан сақтан! – деді. Осыдан бастап ел арасында «Алланың ісін пайғамбар болжап білмейді» деген сөз қалыпты.
Сопылықтың ең бірінші іргетасы деп Мұхамбет пайғамбарды айтады. Ілкідегі ислам шектеулерден ада, терең һәм еркін ілім еді. Буквалист ғалымдар мен діншіл фанаттар Құранды бұрмалап қана қоймай, жұрттың тіршілігін, діни сенімін, ой-пікірін шектеп тастады. Бәрін шариғаттың тар шеңберіне қамады. Шариғат – Ілімнің алғашқы баспалдағы ғана, одан кейін Тариқат жатыр. Яғни Исламның ғылыми-фәлсапалық сатысы жүреді. Содан кейін Құдайға жақындағаныңды білдіретін АҚИҚАТ мақамына өтесің. Азат ойлы қазақтар діндегі шектеудің кесірінен шариғат заңынан әлдеқайда асқақ, биік, дана, өміршең ілімнің қапасқа қамаларын түйсікпен сезгендіктен, діннің құрғақ шарттарын ынтышынтысымен қабылдаған емес. Мұны қазақтар ғана емес, басқалар да түсінген. Сондықтан догмат діншілдер сопылықтан қауіптеніп, сопы-ишандарды қудалады. Қауіптенетін жөні де бар. Себебі сопылықпен сусындаған халық соқыр сенімді серпіп тастап, олардың ықпалынан шығып кетеді. Қуғын-сүргін мен репрессия сопыларды жасырын жүруге мәжбүрледі. Ойын астарлап жеткізіп, ілімді құпия ұстанды. Бұл жерде Ілім жайлы айтып отырмын. Себебі сопылық – дін емес, діндердің үстінде тұрған Ілім! Бірақ бұл атеизм емес. Өйткені ол ақиқатқа, яғни Құдайға жол бастайды. Себебі Құдай – Ақиқат! Дүниеде шындыққа жету қалай қиын болса, дәл сол сияқты Тәңірдің, керек десең, бір бөлшегін де танып білу мүмкін емес. Алаш жұртының дүниетанымынан сопылықты тамырымен жұлып тастауға қанша күш салынған-ды. Бірақ ресми ислам мен құпия ілім арасындағы қайшылықтан бейхабар болса да, қазақтар сопылықты қош көріп, өздерін нағыз момын санаған.
